دندانپزشکی با نانوتکنولوژی

گرایش بیماران به سوی درمان های زیبایی، مواد ترمیمی زیبا و همرنگ دندان و از جمله سرامیک های دندانی، کاربرد بسیاری در دندانپزشکی امروزی پیدا کرده است.
در سال های اخیر با پیشرفت های به دست آمده در زمینه تهیه سرامیک هایی با خواص مطلوب تر، سرامیک ها در شاخه های تخصصی گوناگونی در علوم دندانپزشکی مانند دندانپزشکی ترمیمی، پروتزهای دندانی، ارتودنسی، ایمپلنت های دندانی(کاشت دندان) و جراحی مورد استقبال وسیع قرار گرفته است.اما علم جدید تنها درعرصه سرامیک های دندانپزشکی، تحول ایجاد نکرده است، کاربرد نانوتکنولوژی در ساخت مواد دندانی نیز سبب افزایش استحکام مواد جدید شده است...
گزارش زیر نگاهی دارد به چهل و ششمین کنگره انجمن دندانپزشکی ایران- که ۱۳ تا ۱۶ تیرماه در محل اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد- و تلاش می کند رشته دندانپزشکی را از نظر کاربرد تکنولوژی های نوین در ساخت مواد و تجهیزات تشخیص، درمان وکاربرد لیزر رادیوگرافی مورد بررسی قرار دهد. با هم می خوانیم:
●کاربرد نانوتکنولوژی در دندانپزشکی
امروزه تمام علوم به سمت نانوربات ها سوق داده می شوند. این علم بیشتر در مواردی کاربرد دارد که پزشکان می خواهند به نقاطی در سطوح بسیار کوچک دست یابند. در حقیقت علت ابداع نانوربات ها هم دسترسی ماکرو متخصصان و پزشکان به نقاطی از بدن بوده که کار جراحی یا انجام ماموریت ها در آنها می بایست با دقت و ظرافت بسیار صورت پذیرد. زیرا در مواقعی عضو مورد نظر حتی به کوچکی یک سلول بوده است.
اما بحث نانوربات ها بیشتر در عرصه ساخت مواد و دندانپزشک مطرح است. دکتر سیدمحمدرضا مرتضوی جراح و دندانپزشک و مسئول پنل نانوتکنولوژی در دندانپزشکی در این کنگره در این مورد می گوید: در زمینه ساخت مواد دندانپزشکی پارامترهایی می بایست لحاظ شود تا کیفیت موردانتظار مواد دندانپزشکی به دست آید.
وی می افزاید: موادی که در دندانپزشکی کاربرد دارد، به سرعت در حال تحول است. برای مثال در داخل مواد با بیس رزینی (کامپوزیت ها) یک سری فیلرها وجود دارد که دقیقاً کاری شبیه عمل مقاوم سازی در بتن را انجام می دهد. برای ساختن بتن، سیمان در داخل بسته ای که در داخل آن میلگرد وجود دارد، ریخته می شود که به آن بتن مسلح می گویند. این عمل سبب می شود بتن از استحکام لازم برخوردار شود. برای ساختن کامپوزیت با کیفیت برتر ضروری است فیلرهای کوچک لابه لای فیلرهای بزرگ قرار گیرند تا فضای خالی بین فیلرهای بزرگ تر را پر کرده و خصوصیات فیزیکی کامپوزیت را افزایش دهند. در مواقعی که در یک کامپوزیت، ترکیبی از فیلرهای کوچک و بزرگ داشته باشیم، به آن کامپوزیت هیبرید می گویند.
به کارگیری این شیوه سبب صیقلی شدن نهایی کامپوزیت شده و در نهایت خردگی کامپوزیت را کم می کند. افزایش استحکام کامپوزیت به دلیل کاهش فضا از دیگر مزایای روش فوق به شمار می رود.
●نقش لیزر در دندانپزشکی نوین
هر چند از به کارگیری تکنولوژی لیزر در علم دندانپزشکی، بیش از چند دهه نمی گذرد، اما این تکنولوژی به سرعت در حال توسعه و رشد است.
دکتر احمدرضا طلایی پور، مدیر گروه رادیولوژی دانشکده دندانپزشکی تهران و دبیر چهل و ششمین کنگره انجمن دندانپزشکی ایران در مورد نقش لیزر در دندانپزشکی می گوید: این تکنولوژی در حال توسعه است و می تواند با قابلیت هایی که دارد کمک رسان دانش دندانپزشکی باشد.
وی می افزاید: از تشخیص ساده پوسیدگی های دندانی تا تشخیص سرطان های ناحیه سر و گردن و در درمان از تراش بافت سخت دندانی و استخوانی گرفته تا جراحی های بافت نرم حفره دهان (بیوپسی، جراحی لثه، برداشت بعضی از تومورها) و درمان ضایعات بافت نرم مانند درمان آفت و عمل جراحی بدون خونریزی به خصوص در مبتلایان به ایدز این روش کاربرد دارد.
کاربرد لیزر همچنین می تواند با آثار ضدالتهابی و بی دردی در تسریع ترمیم ضایعات دهان کمک کند. در حال حاضر نیز در مراکز پیشرفته دنیا تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.
●تاثیر رادیوگرافی دندانی بر سلامت افراد
حتماً بسیاری از شما هم این جمله را شنیده اید که تابش اشعه برای زندگی انسان مضر است . حال پرسش اینجاست، آیا اشعه رادیوگرافی دندانی نیز سلامت انسان را تهدید می کند؟
دکتر طلایی پور در پاسخ به این پرسش می گوید: خطر رادیوگرافی دندانی در مقایسه با تعداد زیادی خطرات دیگر که در زندگی روزمره انسان ها شایع است، مانند سیگارکشیدن و یا خوردن غذاهای چرب کمتر است، ولی باید دانست خطر رادیوگرافی با تعداد دفعات آن بالا می رود.وی می افزاید: در یک رادیوگرافی دندانی تعدادی از سلول ها عمل فیزیولوژیک خود را نمی توانند انجام دهند، ولی باید توجه داشت که به طور مسلم همیشه منافع آن بیش از مضرات آن است.
رادیوگرافی های دندانی در زنان باردار همیشه مسأله عده زیادی از دندانپزشکان است. در یک سری رادیوگرافی از کلیه دندان ها که شامل ۱۸تابش است (۱۴ کلیشه رادیوگرافی پری آپیکال و چهار کلیشه بایت وینگ) اشعه جذب شده، معادل ۱/۰ میلی سیورت با یک میلی رم است.
در دوران اندام زایی که بین هفته های سوم تا آخر هشتم بارداری است، اگر جنین بیش از ۱۰ میلی رم یا ۱/۰ سیورت اشعه دریافت کند، بهتر است مادر با پزشک متخصص زنان و زایمان و متخصصان فیزیک پزشکی تماس بگیرد.
همچنین به خانم هایی که نیاز به رادیوگرافی دارند، توصیه می شود در دوران امن به این کار مبادرت ورزند. این ایام از روز اول پریود تا دهمین روز است (قاعده ده روزه) خطرات نسبی اشعه و استعمال دخانیات و مصرف الکل در دوران بارداری به شرح زیر است.
اگر یک خانم باردار تحت تابش اشعه (۱۰ میلی سیورت) قرار گیرد، احتمال اینکه کودک متولد شده اش در اثر لوسمی (سرطان خون) فوت کند یک به ۳۳۳۳ است و یا احتمال اینکه کودک متولد شده، دچار سرطان شود، یک به ۳۵۷۱ است. همچنین اگر خانم بارداری در روز یک پاکت سیگار یا بیشتر استفاده کند، احتمال مرگ نوزاد یک به سه است و چنانچه یک مادر بادار در روز، دو تا چهار جرعه الکل مصرف کند، علایم سندرم الکلی در جنین یک به ده و احتمال بدشکلی شدید از هنگام تولد نوزاد سه در ۱۰۰ خواهد بود.
بنابراین خطرات مربوط به الکل و سیگار به مراتب از یک رادیوگرافی در خانم های باردار بیشتر است.